თანამედროვე ცხოვრების რიტმიდან და პირობებიდან გამომდინარე, სტრესული ფონი ჩვენი ყოველდღიურობის თანმდევია. ადამიანებს ერთდროულად გვიწევს ფიქრი სამსახურებრივ საკითხებზე, სწავლაზე, ოჯახზე, ჯანმრთელობის დაცვასა და შენარჩუნებაზე, რაც შფოთვას გვიძლიერებს. ამ ყველაფრის ხანგრძლივად განცდას კი, გამუდმებული არასტაბილურობისა და ნეგატიური ინფორმაციის მიღების პირობებში, სტრესამდე მივყავართ.

სტრესს ყველა ადამიანი სხვადასხვაგვარად უმკლავდება. ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გზა, რასაც სტრესთან გასამკლავებლად მიმართავენ, სტრესული კვება, კონკრეტულად კი, ტკბილეულის დიდი დოზით მიღებაა. 

ამ სტატიაში სტრესული კვების მიზეზებზე მოგიყვებით და თანაც, გაგიზიარებთ რჩევებს, რომელიც მის დაძლევაში დაგეხმარებათ.

პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, რას ვგულისხმობთ, როცა სტრესულ კვებაზე ვსაუბრობთ. ამ ტერმინით მოიხსენიებენ კვების ისეთ ფორმას, როდესაც საკვები არა ენერგიის შემავსებელ, არამედ ემოციის ჩამნაცვლებელ ფუნქციას ითავსებს. ამ დროს, ადამიანს შესაძლოა შიმშილის განცდა არც კი ჰქონდეს, ხოლო ჭამის დასრულების შემდეგ, როგორც წესი, დანაშაულის შეგრძნება ეუფლება. 

კალიფორნიის უნივერსიტეტის კვლევის მიხედვით, შაქარი ორგანიზმში დოფამინისა და სეროტონინის დონეს ზრდის. სტრესის დროს, ორგანიზმი ამ ე.წ. „ბედნიერების ჰორმონების“ დონის გაზრდას ცდილობს, შაქარი კი, როგორც სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყალი, ამის სწრაფი გზაა. ამასთან, შაქარი თრგუნავს ჰიპოთლამო-ჰიპოფიზურ-ადრენალურ ღერძს (HPA), რაც ამცირებს ე.წ. „სტრესის ჰორმონის“ - კორტიზოლის - გამოყოფას და ამშვიდებს ადამიანს.

სტრესული კვების ჩვევის დასაძლევად, უნივერსალური მიდგომა არ არსებობს, თუმცა რამდენიმე ფაქტორის გათვალისწინება დაგეხმარებათ, მეტად გააკონტროლოთ საკუთარი ქცევა და შაქრის მოხმარება შეამციროთ. 

დააკვირდით, რატომ იღებთ შაქარს - პრობლემის მოგვარება მისი იდენტიფიცირებით იწყება. ტკბილეულის მიღების სურვილის გაჩენის დროს,

დაფიქრდით, რატომ იღებთ შაქარს - შიმშილის გამო თუ ემოციური დაძაბულობის საპასუხოდ. შეეცადეთ მსგავსი „დაკვირვებები“ ტკბილეულის ყოველი მიღების წინ აწარმოოთ, რათა პროცესი უფრო გათვითცნობიერებული გახდეს. 

აკრძალვის ნაცვლად, შეამცირეთ - ტკბილეულის აკრძალვის მიზნად დასახვა, ძირითად შემთხვევაში, უშედეგოდ მთავრდება. ამის ნაცვლად, უმჯობესი იქნება თუ ნაკლებ შაქარს მიიღებთ და საკუთარ თავს მკაცრ შეზღუდვებს და არარეალისტურ მიზნებს არ დაუსახავთ. გახსოვდეთ, ცვლილებები იწყება გაცნობიერებით და არა საკუთარი თავის დასჯით. 

ჩაანაცვლეთ ტკბილეული - ტკბილეული მარტივ ნახშირწყლებს შეიცავს, რომელიც ორგანიზმში მოხვედრისას სწრაფად იშლება და ენერგიად გარდაიქმნება. შედეგად, სისხლში შაქრის დონე სწრაფად იზრდება და სწრაფადვე ვარდება, რაც ენერგიის მკვეთრ ცვალებადობას იწვევს და მარტივი ნახშირწყლებით მდიდარი საკვების მოთხოვნილებას ზრდის. რთული ნახშირწყლები კი, რომელიც გვხვდება ბოსტნეულში, ხილსა და თხილეულში, სისხლში ნელა იშლება და შესაბამისად, ენერგიის დონეც ორგანიზმში ეტაპობრივად იზრდება. ამიტომ, შეეცადეთ, ტკბილეული ბუნებრივი ხემსით ჩაანაცვლოთ - ეს დაგეხმარებათ ენერგია უფრო ხანგრძლივად შეინარჩუნოთ და თავი გაცილებით დანაყრებულად იგრძნოთ.

მოძებნეთ სტრესთან გამკლავების ალტერნატიული გზები - ისეთი აქტივობები, როგორიცაა: ბუნებაში გასეირნება, მედიტაცია, მუსიკის მოსმენა, ფიქრების ფურცელზე გადმოტანა და სხვა, ორგანიზმში „ბედნიერების ჰორმონების“ გამოყოფას პროვოცირებს, „სტრესის ჰორმონის“ დონეს კი ამცირებს. ამასთან, ყურადღება მიაქციეთ ძილის რეჟიმს, რადგან ძილის დარღვევის შემთხვევაში, ორგანიზმი ცდილობს აინაზღაუროს ენერგიის ნაკლებობა მარტივი „საწვავის“ დახმარებით, რაც ტკბილეულზე გაზრდილ მოთხოვნილებაში აისახება.

გახსოვდეთ, სტრესის დროს ტკბილეულის სრულად აკრძალვა ჩვენი მიზანი არ არის. მთავარია, საკუთარი ქცევის მიზეზების იდენტიფიცირება, შაქრის პორციის კონტროლი და, საუკეთესო შემთხვევაში, მისი ჯანსაღი ალტერნატივით ჩანაცვლება შევძლოთ. სტრესის დროს ტკბილეულის ნაცვლად ხილის, ბოსტნეულის ან თხილეულის მირთმევა არა მხოლოდ შაქრის მოთხოვნილებას დაგიკმაყოფილებთ, არამედ გაზრდილ ენერგიას ხანგრძლივად შეგინარჩუნებთ და ორგანიზმს სასარგებლო ნივთიერებებით გაამდიდრებს.